OPIS PRZEDMIOTU
Kurs „Hebrajska retoryka biblijna 2” (dalej: HRB 2) jest kontynuacją kursu HRB 1 i bazuje na jego ustaleniach oraz definicjach. O ile HRB 1 miał charakter wprowadzający, o tyle HRB 2 podejmuje temat zasadniczy, jakim jest analiza obszernych tekstów biblijnych. Podobnie jak część pierwsza koncentruje on swoją uwagę na tym, jakie są typowe dla Biblii konstrukcje literackie tekstu oraz jak budują znaczenie poszczególnych wypowiedzi biblijnych. Będziemy zatem ponownie zapoznawać się z tym, jak bazowe struktury używali autorzy biblijni, jak je odkrywać i jak je odczytywać. Tym razem jednak kurs zajmować się będzie analizą kompozycji makrofragmentów tekstu. Mówiąc krótko: będziemy pracować na tekstach obszerniejszych i bardziej złożonych niż na HRB 1. Ze wzrostem objętości materiału dochodzą nowe trudności i wyzwania. Zadaniem kursu jest przedyskutować je oraz dostarczyć praktycznych wskazówek prowadzących do rekonstrukcji struktury obszernego tekstu. Podstawą naszej analizy będzie podejście semantyczno-tematyczne (PS-T), zaprezentowane na kursie HRB 1.
Jestem przekonany, że nasza praca, choć będzie wymagała pewnego wysiłku, podniesie nasze kwalifikacje w obcowaniu z tak ważnymi tekstami, jakie zawiera Biblia, jak również wzbogaci nas duchowo przez docieranie do rzeczy, których nie moglibyśmy odkryć bez wiedzy jaką przynosi HRB.
Cele
Celem zajęć jest zarówno uwrażliwienie studentów na odbiór kompozycji tekstów biblijnych w skali makro jak i udzielenie praktycznych wskazówek pomocnych w trakcie samodzielnego studium Pisma. Kurs HRB 2 jest dedykowany uczestnikom HRB 1, którzy pragną rozwinąć swoje umiejętności na teksty obszerniejsze i bardziej złożone.
REGUŁY PRZEGLĄDANIA TREŚCI HRB 2
HRB 2 jest kontynuacją HRB 1, dlatego też nie może być dobrze zrozumiany i wykorzystany bez zapoznania się z kursem HRB 1. HRB 2 skierowany jest do tych studentów, którzy zaliczyli HRB 1 oraz pragną rozwinąć swoje umiejętności i poznanie dalszych cech retoryki hebrajskiej ułatwiające im czytanie i interpretowanie tekstów biblijnych.
Zawartość przedmiotu HRB 2 uporządkowana została tak, że odzwierciedla pewien porządek prac nad tekstem, poza tym trudność omawianych przykładów narasta. Dlatego wskazane jest, aby kurs był przeglądany w kolejności lekcji oraz w takiej kolejności był zaliczany.
Materiał, który będzie podlegał sprawdzeniu przez ćwiczenia zaliczające, zawarty będzie całkowicie w wykładach (wideo), prezentacjach i materiałach załączanych jako dokumenty do treści lekcji.
Jeżeli w trakcie wykładu były rozdawanie materiały pisane do ćwiczeń lub późniejszego przemyślenia, znajdziecie je jako pliki załączone do lekcji w zakładce PLIKI.
UWAGI dla studentek i studentów, którzy nie mogą uczestniczyć w zajęciach na żywo.
Zachęcam was, abyście starali się samodzielnie wykonywać te ćwiczenia, które pojawiają się w trakcie zajęć na żywo, równolegle z klasą lub przez chwilowe zatrzymanie nagrania (klawisz pauzy „||”). Pozwoli wam to określić własny punkt widzenia i porównać z rozpoznaniem danego problemu przez innych uczestników kursu.
Lekcja 7 – plik mp3Lekcja 8 – plik mp3Lekcja 9 – plik mp3 |
Prezentacje |
WERSJA 1
A (11) Potem rzekł: Pewien człowiek miał dwóch synów. (12) I rzekł młodszy z nich ojcu: Ojcze, daj mi część majętności, która na mnie przypada. Wtedy ten rozdzielił im majętność. (13) A po niewielu dniach młodszy syn zabrał wszystko i odjechał do dalekiego kraju, i tam roztrwonił swój majątek, prowadząc rozwiązłe życie. (14) A gdy wydał wszystko, nastał wielki głód w owym kraju i on zaczął cierpieć niedostatek. (15) Poszedł więc i przystał do jednego z obywateli owego kraju, a ten wysłał go do swej posiadłości wiejskiej, aby pasł świnie. (16) I pragnął napełnić brzuch swój omłotem, którym karmiły się świnie, lecz nikt mu nie dawał.B (17) A wejrzawszy w siebie, rzekł: Iluż to najemników ojca mojego ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę. (18) Wstanę i pójdę do ojca mego i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciwko niebu i przeciwko tobie, (19) już nie jestem godzien nazywać się synem twoim, uczyń ze mnie jednego z najemników swoich.
C (20) Wstał i poszedł do ojca swego. A gdy jeszcze był daleko, ujrzał go jego ojciec, użalił się i pobiegłszy rzucił mu się na szyję, i pocałował go.
D (21) Syn zaś rzekł do niego: Ojcze, zgrzeszyłem przeciwko niebu i przeciwko tobie, już nie jestem godzien nazywać się synem twoim.
D1 (22) Ojciec zaś rzekł do sług swoich: Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie też pierścień na jego rękę i sandały na nogi,
C1 (23) i przyprowadźcie tuczne cielę, zabijcie je, a jedzmy i weselmy się, (24) Dlatego że ten syn mój był umarły, a ożył, zaginął, a odnalazł się. I zaczęli się weselić.
B1 (25) Starszy zaś syn jego był w polu. A gdy wracając zbliżył się do domu, usłyszał muzykę i tańce, (26) i przywoławszy jednego ze sług, pytał, co to jest. (27) Ten zaś rzekł do niego: Brat twój przyszedł i ojciec twój kazał zabić tuczne cielę, że go zdrowym odzyskał. (28) Rozgniewał się więc i nie chciał wejść. Tedy ojciec jego wyszedł i prosił go.
A1 (29) Ten zaś odrzekł ojcu: Oto tyle lat służę ci i nigdy nie przestąpiłem rozkazu twego, a mnie nigdy nie dałeś nawet koźlęcia, bym się mógł zabawić z przyjaciółmi mymi. (30) Gdy zaś ten syn twój, który roztrwonił majętność twoją z nierządnicami, przyszedł, kazałeś dla niego zabić tuczne cielę. (31) Wtedy on rzekł do niego: Synu, ty zawsze jesteś ze mną i wszystko moje jest twoim. (32) Należało zaś weselić się i radować, że ten brat twój był umarły, a ożył, zaginął, a odnalazł się. A – A1 – przeciwne postawy obu synów w stosunku do ojca, powtórzenie opisu sposobu życia młodszego syna B – B1 – motyw powrotu młodszego syna do domu ojca C – C1 – motyw zmiłowania się nad młodszym synem i radości z jego powrotu D – D1 – przeciwne zdania: młodszy syn: nie jestem godzien być synem / ojciec: dla mnie jesteś moim synem – przywracam ci tę godność Łk 15,11-32 WERSJA 2 A1 (11) Potem rzekł: Pewien człowiek miał dwóch synów. (12) I rzekł młodszy z nich ojcu: Ojcze, daj mi część majętności, która na mnie przypada. Wtedy ten rozdzielił im majętność.
B1 (13) A po niewielu dniach młodszy syn zabrał wszystko i odjechał do dalekiego kraju, i tam roztrwonił swój majątek, prowadząc rozwiązłe życie. (14) A gdy wydał wszystko, nastał wielki głód w owym kraju i on zaczął cierpieć niedostatek. (15) Poszedł więc i przystał do jednego z obywateli owego kraju, a ten wysłał go do swej posiadłości wiejskiej, aby pasł świnie. (16) I pragnął napełnić brzuch swój omłotem, którym karmiły się świnie, lecz nikt mu nie dawał.
C1 (17) A wejrzawszy w siebie, rzekł: Iluż to najemników ojca mojego ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę. (18) Wstanę i pójdę do ojca mego i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciwko niebu i przeciwko tobie, (19) już nie jestem godzien nazywać się synem twoim, uczyń ze mnie jednego z najemników swoich.
A2 (20) Wstał i poszedł do ojca swego. A gdy jeszcze był daleko, ujrzał go jego ojciec, użalił się i pobiegłszy rzucił mu się na szyję, i pocałował go.B2 (21) Syn zaś rzekł do niego: Ojcze, zgrzeszyłem przeciwko niebu i przeciwko tobie, już nie jestem godzien nazywać się synem twoim.
C2 (22) Ojciec zaś rzekł do sług swoich: Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie też pierścień na jego rękę i sandały na nogi, (23) i przyprowadźcie tuczne cielę, zabijcie je, a jedzmy i weselmy się, (24) dlatego że ten syn mój był umarły, a ożył, zaginął, a odnalazł się. I zaczęli się weselić.
A3 (25) Starszy zaś syn jego był w polu. A gdy wracając zbliżył się do domu, usłyszał muzykę i tańce, (26) i przywoławszy jednego ze sług, pytał, co to jest. (27) Ten zaś rzekł do niego: Brat twój przyszedł i ojciec twój kazał zabić tuczne cielę, że go zdrowym odzyskał. (28) Rozgniewał się więc i nie chciał wejść. Tedy ojciec jego wyszedł i prosił go.B3 (29) Ten zaś odrzekł ojcu: Oto tyle lat służę ci i nigdy nie przestąpiłem rozkazu twego, a mnie nigdy nie dałeś nawet koźlęcia, bym się mógł zabawić z przyjaciółmi mymi. (30) Gdy zaś ten syn twój, który roztrwonił majętność twoją z nierządnicami, przyszedł, kazałeś dla niego zabić tuczne cielę.
C3 (31) Wtedy on rzekł do niego: Synu, ty zawsze jesteś ze mną i wszystko moje jest twoim. (32) Należało zaś weselić się i radować, że ten brat twój był umarły, a ożył, zaginął, a odnalazł się.
A1, A2, A3 – motyw reakcji ojca na różne czyny młodszego syna B1, B2, B3 – motyw winy młodszego syna oraz odniesienia do ojca i jego majątku C1, C2, C3 – motyw przejścia ze śmierci do życia
Łk 15,11-32 WERSJA 3
A (11) Potem rzekł: Pewien człowiek miał dwóch synów. (12) I rzekł młodszy z nich ojcu: Ojcze, daj mi część majętności, która na mnie przypada. Wtedy ten rozdzielił im majętność. (13) A po niewielu dniach młodszy syn zabrał wszystko i odjechał do dalekiego kraju, i tam roztrwonił swój majątek, prowadząc rozwiązłe życie. (14) A gdy wydał wszystko, nastał wielki głód w owym kraju i on zaczął cierpieć niedostatek. (15) Poszedł więc i przystał do jednego z obywateli owego kraju, a ten wysłał go do swej posiadłości wiejskiej, aby pasł świnie. (16) I pragnął napełnić brzuch swój omłotem, którym karmiły się świnie, lecz nikt mu nie dawał.
B (17) A wejrzawszy w siebie, rzekł: Iluż to najemników ojca mojego ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę. (18) Wstanę i pójdę do ojca mego i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciwko niebu i przeciwko tobie, (19) już nie jestem godzien nazywać się synem twoim, uczyń ze mnie jednego z najemników swoich. (20a) Wstał i poszedł do ojca swego.
C (20b) A gdy jeszcze był daleko, ujrzał go jego ojciec, użalił się i pobiegłszy rzucił mu się na szyję, i pocałował go.
B1 (21) Syn zaś rzekł do niego: Ojcze, zgrzeszyłem przeciwko niebu i przeciwko tobie, już nie jestem godzien nazywać się synem twoim.
A1 (22) Ojciec zaś rzekł do sług swoich: Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie też pierścień na jego rękę i sandały na nogi, (23) i przyprowadźcie tuczne cielę, zabijcie je, a jedzmy i weselmy się, (24) Dlatego że ten syn mój był umarły, a ożył, zaginął, a odnalazł się. I zaczęli się weselić.
A – A1 – upadek młodszego syna i jego odbudowa jako syna ojca B – B1 – wyznanie grzechu i winy młodszego syna (z dala i przed ojcem) C – radość i gotowość ojca, aby przebaczyć synowi
A (25) Starszy zaś syn jego był w polu. A gdy wracając zbliżył się do domu, usłyszał muzykę i tańce, (26) i przywoławszy jednego ze sług, pytał, co to jest. (27) Ten zaś rzekł do niego: Brat twój przyszedł i ojciec twój kazał zabić tuczne cielę, że go zdrowym odzyskał.
B (28a) Rozgniewał się więc i nie chciał wejść.
C (28b) Tedy ojciec jego wyszedł i prosił go.
B1 (29) Ten zaś odrzekł ojcu: Oto tyle lat służę ci i nigdy nie przestąpiłem rozkazu twego, a mnie nigdy nie dałeś nawet koźlęcia, bym się mógł zabawić z przyjaciółmi mymi. (30) Gdy zaś ten syn twój, który roztrwonił majętność twoją z nierządnicami, przyszedł, kazałeś dla niego zabić tuczne cielę.
A1 (31) Wtedy on rzekł do niego: Synu, ty zawsze jesteś ze mną i wszystko moje jest twoim. (32) Należało zaś weselić się i radować, że ten brat twój był umarły, a ożył, zaginął, a odnalazł się.
A – A1 – związek starszego syna z ojcem (praca na polu – słowa ojca); motyw radości z powrotu młodszego syna B – B1 – rozgniewanie starszego syna – i treść tego co go oburzyło (naprawdę ma żal do ojca, że czegoś mu odmawia – grube nieporozumienie) C – ojciec zaprasza na ucztę starszego syna Mamy zatem w pozycjach akcentowanych analogiczne gesty ojca. Ojciec dąży do pojednania synów i do tego, aby każdy sensownie i radośnie spełnił swoje synostwo. Warto zauważyć, że w warstwie pierwszej wspólny posiłek jest przyczyną napięcia i sprzeciwu jednej strony względem drugiej, ale przede wszystkim w stosunku do Jezusa/ojca (w podobieństwie). Całkiem odmienna sytuacja jest we FARGMENCIE B, gzie posiłek jest czymś wspólnotowym. Ci którzy niczego nie zgubili cieszą się razem z tymi, którzy zgubili, a potem odnaleźli. Na kolejnej stronie bardziej precyzyjna struktura całości Łk 15. Łuk. 15,1-32 ELEMENT A A1 (1) A zbliżali się do niego wszyscy celnicy i grzesznicy, aby go słuchać.
B1 (2) Faryzeusze zaś i uczeni w Piśmie szemrali i mówili: Ten grzeszników przyjmuje i jada z nimi.
ELEMENT B
A1 (3) Powiedział im więc takie podobieństwo: (4a) Któż z was, gdy ma sto owiec,
B1 (4b) a zgubi jedną z nich,
C1 (4c) nie pozostawia dziewięćdziesięciu dziewięciu na pustkowiu i nie idzie za zgubioną, aż ją odnajdzie?
D1 (5) A odnalazłszy, kładzie ją na ramiona swoje i raduje się, (6) i przyszedłszy do domu, zwołuje przyjaciół i sąsiadów, mówiąc do nich: Weselcie się ze mną, gdyż odnalazłem moją zgubioną owcę!
E1 (7) Powiadam wam: Większa będzie radość w niebie z jednego grzesznika, który się upamięta, niż z dziewięćdziesięciu dziewięciu sprawiedliwych, którzy nie potrzebują upamiętania.
A2 (8a) Albo, która niewiasta, mając dziesięć drachm,
B2 (8b) gdy zgubi jedną drachmę,
C2 (8c) nie bierze światła, nie wymiata domu i nie szuka gorliwie, aż znajdzie?
D2 (9) A znalazłszy, zwołuje przyjaciółki oraz sąsiadki i mówi: Weselcie się ze mną, gdyż znalazłam drachmę, którą zgubiłam.
E2 (10) Taka, mówię wam, jest radość wśród aniołów Bożych nad jednym grzesznikiem, który się upamięta.
ELEMENT A1
A2 a a aa (11) Potem rzekł: Pewien człowiek miał dwóch synów.
bb (12a) I rzekł młodszy z nich ojcu: Ojcze, daj mi część majętności, która na mnie przypada.
aa1 (12b) Wtedy ten rozdzielił im majętność.b aa (13a) A po niewielu dniach młodszy syn zabrał wszystko i odjechał do dalekiego kraju,
bb (13b) i tam roztrwonił swój majątek,
cc (13c) prowadząc rozwiązłe życie.
bb1 (14a) A gdy wydał wszystko,
aa1 (14b) nastał wielki głód w owym kraju
a1 aa (14c) i on zaczął cierpieć niedostatek.bb (15) Poszedł więc i przystał do jednego z obywateli owego kraju, a ten wysłał go do swej posiadłości wiejskiej, aby pasł świnie.
aa1 (16) I pragnął napełnić brzuch swój omłotem, którym karmiły się świnie, lecz nikt mu nie dawał.b a (17) A wejrzawszy w siebie, rzekł: Iluż to najemników ojca mojego ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę.
b (18) Wstanę i pójdę do ojca mego i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciwko niebu i przeciwko tobie,
a1 (19) już nie jestem godzien nazywać się synem twoim, uczyń ze mnie jednego z najemników swoich.
c a (20a) Wstał i poszedł do ojca swego.
b (20b) A gdy jeszcze był daleko, ujrzał go jego ojciec, użalił się
a1 (20c) i pobiegłszy rzucił mu się na szyję, i pocałował go.
b1 a (21a) Syn zaś rzekł do niego:
b (21a) Ojcze, zgrzeszyłem przeciwko niebu i przeciwko tobie,
a1 (21c) już nie jestem godzien nazywać się synem twoim.
a1 a (22) Ojciec zaś rzekł do sług swoich: Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie też pierścień na jego rękę i sandały na nogi, (23) i przyprowadźcie tuczne cielę, zabijcie je, a jedzmy i weselmy się,
b (24a) dlatego że ten syn mój był umarły, a ożył, zaginął, a odnalazł się.
a1 (24b) I zaczęli się weselić.
B2 a (25) Starszy zaś syn jego był w polu. A gdy wracając zbliżył się do domu, usłyszał muzykę i tańce, (26) i przywoławszy jednego ze sług, pytał, co to jest. (27) Ten zaś rzekł do niego: Brat twój przyszedł i ojciec twój kazał zabić tuczne cielę, że go zdrowym odzyskał.
b (28a) Rozgniewał się więc i nie chciał wejść.
c (28b) Tedy ojciec jego wyszedł i prosił go.
b1 (29) Ten zaś odrzekł ojcu: Oto tyle lat służę ci i nigdy nie przestąpiłem rozkazu twego, a mnie nigdy nie dałeś nawet koźlęcia, bym się mógł zabawić z przyjaciółmi mymi. (30) Gdy zaś ten syn twój, który roztrwonił majętność twoją z nierządnicami, przyszedł, kazałeś dla niego zabić tuczne cielę.
a1 a (31) Wtedy on rzekł do niego: Synu[1], ty zawsze jesteś ze mną i wszystko moje jest twoim.
b (32a) Należało zaś weselić się i radować,
a1 (32b) że ten brat twój był umarły, a ożył, zaginął, a odnalazł się.